Ở entry trước có nhắc đến Kitsch, làm tôi hồi tưởng lại một số các bạn tôi đã từng biết. Với lại gần đây tôi cũng có đọc facebook của một số art chick như em X. hay em C., soulmate của một ai đó. Nếu Kitsch là những gì thuộc về nghệ thuật, mang tính trang sức, bề ngoài khoác lên một cái vỏ trống rỗng thiếu chiều sâu (substance) thì các bạn đó có thể là gọi bằng Kitsch-man hoặc Kitsch-woman.
Ví dụ bây giờ tôi có một bạn nam, tuổi từ 20-26, ở hà nội. Tôi muốn biến bạn ấy thành một thực thể thú vị giàu tính nghệ thuật một cách nhanh nhất. Vậy làm thế nào ? Câu trả lời đương nhiên là tạo ra một stereotype.
Đầu tiên, là (hoặc đã từng là) một sinh viên, bạn ấy cần một ngành phù hợp. Các ngành thiên về khối A thì đương nhiên không có tính nghệ thuật, còn các ngành thiên về nghệ thuật dặt dẹo quá thì lại làm cho nam tính của bạn bị ảnh hưởng, nó phải là một cái gì ở giữa, có rắn rỏi nhưng cũng có bay bổng, có logic nhưng vẫn đầy cảm xúc. Hẳn nó phải là kiến trúc. Fine art hẳn hoi. Cách đây năm mười năm, hãy để bạn làm thơ, không cần phải có vần, tham gia forum. Còn nếu gần hiện tại hơn, bạn hãy mua một cái máy ảnh loại xịn, học lấy vài thủ thuật chỉnh sửa, chụp thật nhiều up lên flickr và facebook. Những thứ đi kèm có thể tham khảo : guitar đệm hát, xe cào cào, phượt, nghe rock, khăn quấn đầu, portrait đen trắng đang hút thuốc, tathy, back up bởi Suối nguồn. Mission accomplished. Không có lý do gì để bạn nam này không cua được vài em gái teen xinh tươi trong một tập thể những người đồng điệu. Có thể đặt tên cho stereotype ở trên là Archiboy. (Nếu cần tìm cứ lên facebook, các bạn ý link với nhau cả.)
Trong Art school confidential, Jerome là một cậu bé có năng khiếu hội họa. Và còn trinh. Cậu mơ ước trở thành họa sĩ vĩ đại nhất thế kỷ 21, có vô số đàn bà đẹp vây quanh. Cậu muốn thành một Picasso thứ hai. Cậu quyết đến trường Strathmore với ước mơ ấy.
Thực tế xem ra không giống tưởng tượng lắm. Ngay từ buổi vẽ mẫu đầu tiên, cậu bạn ngồi cạnh của Jerome đã nhận xét : "Why are the people in these freshman classes exactly the same every year ?" Nhìn một cái, anh ta có thể xếp loại các stereotype đó ngay lập tức : The vegan holy man ; The boring blowhard ; The angry lesbian ; Kiss-ass ; Mom v.v... Bản thân anh bạn này không hơn gì, anh ta là The sarcastic tongue (ST), loại người có óc nhận xét sắc bén, mồm miệng đầy mai mỉa nhưng chả làm ra được bất cứ cái gì có giá trị. Loại thành danh nhờ chửi này có rất nhiều ở tathy. Hay như đạo diễn LH chẳng hạn.
Jerome thì sao ? ST nhận ra ngay Jerome là loại giai tân tuyệt vọng ở trường cấp 3, tìm đến art school để "bone your way through an endless lineup of art skanks." - để chơi vô số các em art chick xinh gái rẻ tiền. Ví dụ như em ở ảnh dưới. Stereotype : Beatnik. (tên một trào lưu biến tướng tha hóa của thế hệ Beat.)
Jerome hầu như chả phải làm gì để đến được giường của em này. Có điều em ý trong một phút khóc cười gào thay đổi ba lần không biết đằng nào mà lần nên cậu đành chịu thua. Jerome thử thêm vài em khác nữa và rút ra kết luận : "Forget it. They're all insane." Cậu dành hết tâm sức theo đuổi Audrey, stereo type : The dream girl. Đây là một cô bé xinh đẹp, con một họa sĩ nổi tiếng. Cô hành nghề người mẫu vẽ, tin rằng bố mình bất tài và nên bỏ bút từ cách đây 30 năm. Cô đã từng có vô số bạn trai, và cả lesbian. Film cố tình khắc họa cô là một cô bé không có óc chỉ biết chạy theo các anh hot artists, tuy nhiên tôi phải nói rằng tôi thấy cô vẫn thông minh và xử sự tử tế hơn chán vạn cô gái việt nam tôi đã gặp.
Chuyện Jerome đi nghe một buổi thảo luận của Bushmiller, một sinh viên đã tốt nghiệp giờ nổi tiếng, rất thú vị. Hội trường hỏi Bushmiller nhiều câu, anh ta trả lời vớ vẩn rồi nói : tôi chả hiểu các bạn hỏi như thế để làm gì. Đáng ra bạn chỉ nên hỏi một câu thôi : làm thế nào để các bạn trở thành như tôi, một nghệ sĩ lớn ? Câu trả lời : đơn giản hãy là một nghệ sĩ lớn. Chả có gì để học hay để dạy trong chuyện này cả. Đừng có phí phạm thời gian ở trường nữa. Lol. Quá đúng. Chỉ cần đọc những thứ mà các em gái học chuyên Văn hồi xưa viết ra, ta cũng có thể thấy được phần nào. Bởi...
Nghệ thuật là không thể dạy được.
Nhưng học phí đóng rồi, Jerome vẫn phải ngồi học thôi. Những buổi học của Jerome luôn làm tôi phì cười. Vấn đề là : nghệ thuật mang tính chủ quan (subjective) nên hầu như người ta có thể nói bất kì điều gì về nó. Hãy hình dung một cái lớp khoảng trên chục người, tính luôn cả thầy giáo, tất cả đều là Stereotype, zero tài năng và một cái tôi to đùng cách mạng. Cuộc thảo luận trong lớp, sự va chạm của các cái tôi ấy, liệu có mang nổi một gram sự thật nào không ? Trong lớp, Jerome có thể coi là người bình thường nhất và ít giả tạo nhất, vì thế cậu bé dở khóc dở cười trước những phản ứng của các bạn học. Cậu không chịu nổi những thứ bôi bác trên giấy, trừu tượng, phá cách một cách ngu si được miêu tả toàn bằng các mỹ từ triết học. Rất nhanh chóng, Jerome trở thành một Stereotype khác : The class's doucebag, con chiên ghẻ trong lớp, bị tất cả mọi người ghét bỏ.
Cậu tìm đến thầy giáo với hy vọng soi sáng dẫn đường. Ngờ đâu thầy giáo cũng chỉ là một kẻ thất bại vô tích sự, cho những lời khuyên chí lý chí tình làm thế nào để đi trên con đường nghệ thuật, chỉ tội là thầy mất những 25 năm để vẽ ra một bộ tranh, mỗi tranh là một hình tam giác con con, cái chổng lên cái chổng xuống. Thầy bảo Jerome : đâu phải ai cũng như thầy và em, họ làm sao hiểu nổi tranh thầy. Vì thế thầy cứ bị từ chối triển lãm tranh hết lần này đến lần khác.
Vì lạc lõng, Jerome nhanh chóng tha hóa trong môi trường đó. Cậu bắt đầu hút thuốc, uống rượu, trầm cảm. Cậu thấy mình dần căm ghét con người xung quanh. Một phần tư cuối film, câu chuyện trở nên quá đen tối, Kitsch, thứ nghệ thuật vị lợi nhuận con đẻ của truyền thông đa phương tiện được khắc họa như một tình trạng hiển nhiên thống trị đời sống tinh thần xã hội, một cách phát triển mà tôi nghĩ không hợp lắm và hơi quá bi quan, vì vậy sẽ không đề cập tới ở đây.
Art school confidential được làm với mục đích chủ yếu là châm biếm thế giới đại học mỹ thuật nói riêng và các cộng đồng liên quan đến nghệ thuật nói chung. Dàn diễn viên hùng hậu, lời thoại cay độc, tinh tế, chứa đựng nhiều sự thật về thế giới của các "tài năng nghệ thuật". Theo tôi, đây là một phim rất đáng xem.
-------
imdb : 6.3, chủ yếu do phần cuối của film.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét